Финский язык. Урок 15.

ПРЕДЫДУЩИЙ УРОК

В этом уроке:

• Повелительное наклонение (imperatiivi)

• Упражнения

• Диалог

Повелительное наклонение

В этом уроке мы рассмотрим повелительное наклонение или, по-фински, imperatiivi. Которое мы так и будем называть впредь — императив. Тем более такое слово существует и в русском языке. Для этого придется вспомнить правила спряжения глаголов, так как императив единственного числа соответствует основе глагола.

В отрицательной форме используется вспомогательное слово älä — не — не путать с отрицательной частицей ei:

I тип глаголов

puhua (говорить)        основа puhu-              puhu! (говори!)           älä puhu! (не говори!)

II тип глаголов

syödä (есть)               основа syö-                   syö! (ешь!)                             älä syö! (не ешь!)

III тип глаголов

mennä (идти)              основа mene-             mene! (иди!)                       älä mene! (не иди!)

IV тип глаголов

herätä (просыпаться)  основа herää-             herää! (проснись!)                     älä herää! (не просыпайся!)

V тип

valita (выбирать)         основа valitse-           valitse! (выбирай!)                         älä valitse! (не выбирай!)

VI тип глаголов

parata (поправляться) основа parane-    parane! (поправляйся!)  älä parane! (не поправляйся!) [странное пожелание, но грамматически верное]

С множественным числом (а также когда мы используем повелительную форму в отношении человека, с которым мы подчеркнуто на Вы) все немного сложнее. В таком случае в императиве множественного числа используется согласная основа глагола (см. ниже), к которой добавляется -kaa / -kää. В отрицательной форме используется вспомогательное слово älkää, а к согласной основе глагола в таком случае добавляется -ko / -kö:

I тип

puhua               основа puhu—             puhukaa! (говорите!)            älkää puhuko! (не говорите!)

II тип

syödä               основа syö—                syökää!                                  älkää syökö!

III тип

mennä              основа* men—             menkää!                                 älkää menkö!

IV тип

herätä              основа* herät—            herätkää!                                älkää herätkö!

V тип

valita                основа* valit-              valitkaa!                                  älkää valitko!

VI тип

parata               основа* parat-            paratkaá!                                älkää paratko!

* Здесь используется называемая согласная основа глагола, то есть основа, которая заканчивается на согласную.

Напоминаем, что та часть глагола, в которой нет личного окончания, называется основой глагола. Основа глагола может быть гласной и согласной. В соответствии с этим глаголы бывают одноосновным (то есть у них нет согласной основы) и двуосновными.

Двуосновные глаголы имеют и гласную и согласную основу.

tavata (встречать)

• tapaa- — гласная основа
• tavat- — согласная основа

На практике глаголы первого и второго типа одноосновны (во втором типе есть два важных исключения — tehdä (делать) и nähdä (видеть)), все остальные — двуосновны.

Повелительная форма — то есть когда вы что-то просите сделать — не всегда выражается формой императива. Тем более что императив — это вообще несколько невежливая форма, поэтому ее категорически не рекомендуется употреблять, когда вы разговариваете с незнакомыми или более или менее посторонними людьми.

Просьба может быть выражена в более вежливой форме:

Voitteko sanoa… – Не могли бы Вы сказать…

С использованием кондиционала:

Voisitteko tulla tänne? – Не могли бы Вы подойти сюда?

Voisitteko kirjoittaa nimenne? – Не могли бы Вы написать свое имя?

О кондиционале мы поговорим особо, но пока что знайте, что он образуется с помощью признака -isi-, который прибавляется к гласной основе глагола (puhua -> puhu— + —isi— -> puhuisi + обычное личное окончание) и придает значение, которое в русском примерно соответствует прибавлению «бы» — говорил бы.

Предложение в императиве

Tule tänne! — Иди сюда!

в кондиционале будет:

Tulisit tänne. — и переводить на русский лучше всего: Иди сюда, пожалуйста. (Дословно: Пришел бы сюда).

Но, как уже сказано, про кондиционал позже и подробнее.

Обратите еще внимание на нюансы произношения при императиве в следующих случаях, когда для более четкого звучания происходит удвоение согласной:

ole hyvä!          [oleh hyvä]

puhu suomea! [puhus suomea]

juo maitoa!       [juom maitoa]

Упражнение 1.

Из ниже перечисленных глаголов выберете нужный и вставьте его в форме повелительного наклонения.

1. Kello on jo kahdeksan. ***!

2. Opettaja kysyy jotakin. Ole hyvä ja ***!

3. Ovi on kiinni. *** se!

4. Tämä on hyvä kirja. *** se!

5. Haluan kuunnella musiikkia. Ole kiltti, älä ***!

6. Jorma Hynninen laulaa radiossa. ***!

7. Jos et tiedä, missä posti on, ***!

8. Tämä on kaunis ruusu, ja tuo on kaunis, ja myös tuo. Mikä on paras? ***! *** vain yksi ruusu! Se on kallis.

9. Älä *** vielä, ***, minäkin tulen!

herätä, vastata, avata, lukea, häiritä, kuunnella, kysyä, valita, ostaa, lahteä, odottaa

Ответы:

Обратите внимание, что с повелительной формой глагола дополнение (объект) стоит в форме номинативного аккузатива (если только сам глагол не требует после себя партитива).

Диалог

—         Kuule, voiko Suomessa todella olla 60 000 järveä?

—         Voi tietenkin. Suomessa on todellakin yli 60 000 järveä.

—         Ihanko totta? Oletko aivan varma?

—         Kyllä. Osta Suomen kartta ja katso itse, niin näet.

—         Voitko sanoa, mistä minä voin ostaa Suomen kartan?

—         Kirjakaupasta tietenkin. Hölmö!

—         Sano vielä, missä täällä on hyvä kirjakauuppa?

—         Aivan keskustassa on kaksi suurta kirjakauppaa, Aleksanterinkadulla ja Esplanadilla. Tiedätkö, missä Stockmannin tavaratalo on?

—         Tiedän.

—         Ne ovat ihan Stockmannin tavaratalon lähellä.

—         Anteeksi, mutta voitteko sanoa, missä Finnairin toimisto on?

—         Finnairin tomistoko? Se on ihan keskustassa, Aleksanterinkadulla, Stockmannin tavaratalon lähellä.

—         Niin, se on totta, Finnairin matkatoimisto on siellä. Mutta missä lentotoimisto on?

—         Lentotoimisto. Kuulkaa, valitettavasti en tiedä. En ole helsinkiläinen enkä siis tunne Helsinkiä hyvin. Minä luulen, että se on täällä jossakin aivan lähellä. Onko Teillä Helsingin kartta?

—         Ei ole. Minulla ei ikävä kyllä ole karttaa. Minä luulen, että on paras, että ostan kartan ja katson kartasta.

—         Niin. Ostakaa kartta ja katsokaa siitä.

—         Missähän täällä on kirjakauppa? Onkohan täällä jossakin lähellä jokin kirjakauppa, josta voin ostaa kartan? Jos löydän hyvän kirjakaupan, voin samalla ostaa jonkin hyvän kirjan. Olen nimittäin lomalla, ja minulla on aikaa lukea.

—         Mistä te olette kotoisin? Keski-Suomestako?

—         Niin. Jyväskylästä.

—         Sen voi helposti kuulla. Te puhutte niin kuin jyväskyläläinen.

—         Vai niin. No sepä hauskaa! Minä olen täällä vain pari päivää.

—         Niin minäkin. Valitettavasti en todellakaan tunne Helsinkiä, niin että en tiedä, missä täällä on kirjakauppa. Täällä on kyllä jossakin lähellä kirjakauppa, mutta en nyt muista, millä kadulla.

—         Jos se ei ole hyvin kaukana, luulen että löydän sen, kun kävelen vähän ja kysyn taas. Minulla on aikaa nyt, minulla ei ole kiire. Mutta Teillä on varmasti kiire.

—         Niin on, anteeksi. Toivottavasti te löydätte sekä kirjakaupan että Finnairin toimiston.

—         Kyllä varmasti. Kiitoksia paljon.

—         Eipä kestä! Näkemiin Jyväskylässä! Ehkä me tapaamme vielä Jyväskylässä.

—         Voi olla. Näkemiin. Ja kiitoksia vielä kerran.

Слова:

todella – на самом деле, и вправду; часто todellakin

yli – свыше, сверх

Ihanko totta? – Правда? Неужели?

varma – уверенный

itse – сам

hölmö – дурак, болван

tavaratalo – супермаркет, магазин; tavaratalon lähellä – рядом с магазином

toimisto – офис

paras – лучший

löytää – искать, находить löytää + mistä — откуда? (а вот в русском — где?)

nimittäin – в частности, а именно

vielä kerran — еще раз

СЛЕДУЮЩИЙ УРОК

Похожие записи:

• Финский язык. Урок 44
• Финский язык. Урок 43.
• Финский язык. Урок 40.