Финский язык. Урок 7.

ПРЕДЫДУЩИЙ УРОК

В этом уроке:

• Цвета

• Диалог

• Имена цифр

• Местоимения во внутри- и внешнеместных падежах

• Использование внутри- и внешнеместных падежей

• Управление глаголов (rektio)

Цвета

Диалог

– Hei! Minä olen Matti Virtanen. Kuka sinä olet?

– Hei! Minä olen Ivan Petrov.

– Oletko sinä venäläinen?

– Kyllä olen. Asun Venäjällä, Moskovassa. Missä sinä asut?

– Asun Suomessa, Espoossa. Sinä puhut suomea hyvin.

– Kiitos. Missä olet työssä?

– Olen työssä tehtaalla. Missä sinä olet työssä?

– Olen opettaja. Puhutko sinä englantia?

– En puhu. Puhun vähän ruotsia.

Слова:

kuka – кто

Venäjällä – в России

Moskovassa – в Москве

olla työssä – работать (где-либо)

tehtaalla – на заводе (tehdas – завод, основа tehtaa-)

ruotsi – шведский язык

Имена цифр

Цифры мы уже проходили – раз, два, три… – yksi, kaksi, kolme…

Но у цифр есть еще собственные имена – как и в русском языке: единица, двойка (- Садись, Петров, двойка!), тройка.

Вот как это будет на финском:

1 – ykkönen (единица)

2 – kakkonen (двойка)

3 – kolmonen (тройка)

4 – nelonen (четвёрка)

5 – vitonen / viitonen (пятёрка)

6 – kutonen / kuutonen (шестёрка)

7 – seiska (семёрка)

8 – kasi (восьмёрка)

9 – ysi (девятка)

10 – kymppi (десятка)

Эти названия нужно выучить, в финском языке их широко употребляют, при этом в самых разных сиутациях.

Местоимения во внутри- и внешнеместных падежах

В прошлом уроке мы познакомились с внутри- и внешнеместными падежами. Ниже вы найдете формы личных, вопросительных и указательных местоимений во внутриместных падежах инессиве, элативе и иллативе:

Использование внутри- и внешнеместных падежей

Сегодня мы будем рассматривать варианты использования знакомых нам падежей.

1. Minusta on mukava kävellä sateessa. – По-моему, здорово гулять под дождем.

В данном случае элатив указывает на точку зрения:

minusta, sinusta, Pekasta (по мнению Пекки), и так далее.

sateessa – sade дождь (основа satee-)

2. Minä teen tätä samaa työtä vuodesta vuoteen. – Я делаю одну и ту же работу из года в год.

Здесь падежи элатив и иллатив указывают временные отрезки.

3. Minulla on reikä hampaassa. – У меня дырка в зубе. [hammas – зуб, основа: hampaa-]

Minulla on… – у меня есть; sinulla on… – у тебя есть и т.д.

Падеж адессив (-lla/-llä) указывает еще и на принадлежность.

Pekalla on auto. – У Пекки есть машина.

4. Mistä opiskelijat puhuvat? – О чем говорят ученики?

Падеж элатив (-sta/-stä) указывает в данном случае на предмет разговора (“о чём?“).

5. Mitä kieltä puhut kotimaassasi? – На каком языке ты говоришь в своей стране?

Партитив, как правило, используется, если в качестве объекта выступает неисчисляемое существительное, а также в отрицаниях:

En puhu saksaa.

Minulla ei ole autoa.  

Запомните:

дома kotona (missä?) – домой kotiin (mihin?) – из дома kotoa (mistä?)

на улице ulkona (missä?) – на улицу ulos (mihin?) – с улицы ulkoa (mistä?)

Упражнение 1.

Вставьте нужные окончания (-ssa/-ssä, -lla/-llä, -na-/nä, -n +lähellä (рядом), -n + ääressä (за, напр. за столом):

1. Nainen istuu (bussi) ……, (tuoli) ……, (pöytä) ……, (auto) ……
2. Mies seisoo (ikkuna) ……, (tie) ……, (posti) ……
   
3. Opettaja on (kurssi) ……, (työ) ……
   
4. Opiskelijat opiskelevat (yliopisto) ……, he lukevat (kirjasto) ……
   
5. Hän ei ole (koti) ……, hän on ……
   
6. Tänään me emme ole (kurssi) ……, olemme (puisto) ……
   
7. Missä maassa saksalaiset asuvat? – ……
   
8. Kirja ja vihko ovat (pöytä) ……
   
9. Tänään olen Venäjä …… ja huomenna Tanska ……
   
10. Pekka asuu Vantaa …… ja Matti Kotka ……
    

    ---

Ответы:

Упражнение 2.

Постройте предложения по образцу:

Образец:

Jussi ajattelee, että Marja on kaunis. – Jussista Marja on kaunis.  

1. Liisa ajattelee, että Matti on tyhmä.
   
2. Leena ajattelee, että Pekka on komea.
   
3. Me ajattelemme, että Suomi on kaunis maa.
   
4. Minä ajattelen, että suomi on helppo kieli.
   
5. Jussi ajattelee, että Seitsemän Veljestä on hyvä kirja.
   
6. Ajatteletteko te, että täällä on kylmä?
   

   ---

Ответы:

Слова:

lukea (lue–) – читать, изучать

vihko – тетрадь (основа: vihko- – чередования в основе в этом слове не происходит, это не то что исключение, а особенность слов, в которых гласная идет после hk – иногда чередование согласных есть – то есть k убегает, иногда нет, а иногда можно говорить и так и этак)

ajatella – думать, полагать

tyhmä – глупый

komea – красивый (если речь идет о мужчине)

helppo – легкий 

Управление глаголов

В финском языке некоторые глаголы имеют особое управление – rektio, то есть требуют постановки дополнения (объекта) в определенный падеж. Мы пока коснемся наиболее общеупотребимых глаголов.

• käydä – ходить, посещать, побывать

käydä + missä   

Käyn saunassa joka viikko. – Я хожу в сауну каждую неделю.

Missä käyt viikonloppuna? Viikonloppuna käyn Tampereella.

Начинающие учить финский язык часто не очень хорошо понимают значение глагола käydä. Значение “ходить” не про прогулки по лесу, например. То есть “Я иду к другу” – это глагол mennä, а вот “По вечерам я хожу в бар попить пива” – это käydä.

viikonloppu – выходные

Не забудьте:

Tampereella, Venäjällä, Rovaniemellä, но: Moskovassa, Pietarissa.

• pitää – нравиться, любить

pitää + mistä   

Pidän kuumasta kahvista. – Я люблю горячий кофе. (или: Мне нравится горячий кофе.)

Pidätkö tuosta pienestä valkoisesta kissasta?

Не забывайте добавлять окончания данного падежа ко всем определяемым словам (прилагательным), стоящим перед существительным!

• jäädä – остаться, оставаться

jäädä + mihin   

Huomenna jään kotiin. – Завтра я останусь дома. – то есть “остался куда”, а не “остался где”, как в русском языке, именно отсюда сложность для русскоговорящих, потому что управление (rektio) иногда очень заметно не совпадает.

Haluatko jäädä meille?

Haluan jäädä Tampereelle.

• ostaa – покупать

ostaa + mistä/miltä   (то есть финны покапают не где, как мы: я купил цветы в магазине, а откуда: я купил цветы из магазина)

Mistä voi ostaa kukat talvella? – Luulen että torilta tai kaupasta.

kukka – цветок

talvi (основа talve–) – зима

luulla – полагать, думать

tori – рынок, рыночная площадь

• etsiä – искать

etsiä + mistä   

Etsit sanaа sanakirjasta.

sana – слово

• löytää – находить

löytää + mistä/miltä   

Löydämme sienet metsästä.

Hän löytää lapset kadulta.

Löydän aina raha taskusta.

sieni (siene-) – гриб

raha – деньги

tasku – карман

• unohtaa – забывать

unohtaa + mihin/mille   

Unohdan avaimet kotiin.

Lapsi unohtaa autonsa pihalle.

piha – двор

• rakastaa – любить

rakastaa + mitä/ketä    

Rakastan sinua.

Упражнение 3.

Поставьте слова, указанные в скобках, в нужную форму, а заодно и расширьте свой словарный запас.

1. Äidillä on huomenna synttärit. Haluaisin ostaa *** (hän) jotakin, mutta en tiedä mitä.
   
2. *** (mikä) te puhutte?
   
3. Minä en osaa auttaa *** (sinä). Sinun täytyy pyytää apua *** (Merja).
   
4. Isoisä on todella kiva. Hän lukee *** (me) iltaisin satuja.
   
5. Matti on tyypillinen liikemies. Hän puhuu aina *** (raha).
   
6. Minulla on hirveät velat. Minun täytyy lainata vähän rahaa *** (minun veli). Hän on rikas.
   
7. Pidän *** (Arto Paasilinna). Hän kirjoittaa *** (tavallinen elämä).
   
8. Soitatko *** (minä) illalla?
   
9. Etkö kuule, että puhelin soi? Vastaa *** (se)!
   
10. Pidätkö sinä *** (minä)?
    
11. Anteeksi, mitä sinä kysyit *** (minä)?
    
12. Lainaan *** (sinä) 20 euroa, jos maksat sen *** (minä) takaisin ensi kuussa.
    

    ---

Ответы:

Слова и выражения:

en tiedä mitä – не знаю что. Т.к. предложение отрицательное, то объект ставится в партитив.

sinun täytyy… – тебе нужно… генетив + täytyy – одна из форм, передающая долженствование. После данной конструкции идет глагол в инфинитиве:

minun täytyy mennä – мне надо идти

pyytää apua – попросить о помощи

minulla on… – у меня есть; minulla ei ole… – у меня нет

soittaa сравните с глаголом soida – оба глагола в русском языке будут иметь значение «звонить». Soittaa используется, когда речь идет о субъекте, а soida – когда об объекте.

Sinä soitat. – Ты звонишь.

Puhelin soi. – Телефон звонит.

ensi kuussa – в следующем месяце

Обратите внимание, что ensi остается неизменным, окончаний к нему не присоединяется: ensi kuussa, ensi viikolla, и так далее. 

äiti – мать

synttärit – разговорное слово, соответствующее книжному syntymäpäivä – день рождения, но имеется в виду само мероприятие по отмечанию дня рождения

haluta – хотеть

osata (osaa-) – мочь, уметь.

Например:

Osaan englantia. – Я говорю по-английски. (букв.: Я могу по-английски.)

pyytää – просить

apu – помощь. Apua! – На помощь! 

isoisä – дедушка

todella – действительно

satu – сказка. А есть также Satu – финское женское имя.

tyypillinen – типичный

liikemies – бизнесмен

hirveä – ужасный

velka – долг

rikas – богатый

kirjoittaa – писать

soittaa – звонить

kuulla – слышать

vastata – отвечать

kysyä – спрашивать

ensi – следующий

Напоследок шуточная задачка:

On Maria X, Maria Y ja Maria Z. Yksi Maria on köyhä, yksi vanha ja yksi sairas. Yksi Maria on suomalainen, yksi saksalainen ja yksi englantilainen.

Maria X:n puhelinnumero on 276 451. Maria Y:n poikaystävän nimi on Pauli. Maria Z on köyhä. Saksalainen Maria on sairas. Köyhän Marian puhelinnumero on 538 727. Maria Z:n poikaystävän nimi on Patrik. Suomalainen Maria on vanha. Sairaan Marian poikaystävän nimi on Joel. Köyhä Maria ei ole suomalainen, mutta suomalaisen Marian puhelinnumero on 318 343.   

Minkämaalainen Maria X on?    

Minkämaalainen Maria Y on?    

Minkämaalainen Maria Z on?    

Millainen Maria X on?    

Millainen Maria Y on?    

Millainen Maria Z on?    

Mikä Maria X:n poikaystävän nimi on?    

Mikä Maria Y:n poikaystävän nimi on?    

Mikä Maria Z:n poikaystävän nimi on?    

Mikä Maria X:n puhelinnumero on?    

Mikä Maria Y:n puhelinnumero on?    

Mikä Maria Z:n puhelinnumero on? 

Ответ:

СЛЕДУЮЩИЙ УРОК